راهنمای اهداف تربیتی
یکی از نیاز های مهم مربیان و سرگروه ها این است که باید بدانند در سنین مختلف، متربیان زا با چه مفاهیمی آشنا کنند.
لازم به ذکر است که این بخش ها بر اساس تجربه شخصی نوشته و انتشار داده شده است .
سنین ۱۱ تا ۱۴ ساله ها:
۱- از نظر اعتقادی باید:
- خداوند را همه جا ناظر و حاضر بداند.
- ملاک انجام یا عدم انجام اعمال و رفتار و کردارش را خشنودی یا عدم رضایت امام زمانش بداند.
- با سر فصل های سیر مطالعاتی عقائد شیعه آشنا باشد.
- با مفهوم تولی و تبری آشنایی داشته و به آنها معتقد باشد.
- پاسخ برخی از مهم ترین شبهات اعتقادی در بحث خداشناسی و توحید را بداند.
- تفاوت اصلی مکتب خویش را با سایر مکاتب دانسته، قادر به بیان آنها باشد.
۲-از نظر شرعی باید:
- ضرورت انتخاب مرجع تقلید را بداند و ملاک های این انتخاب را آموخته باشد.
- با علائم بلوغ آشنا باشد و بتواند در قبال اصول و فروع دین آگاه باشد.
- به سرفصل های مهم رساله توضیح المسائل و مسائل مبتلی به آن آشنایی داشته باشد.
۳- از نظر اخلاقی باید:
- رازنگهدار باشد و اسرار دیگران را فاش نسازد.
- به دنبال پیدا کردن نقاط ضعف اخلاقی خود و بر طرف نمودن آنها باشد.
- اعتراف به گناه در غیر پیشگاه را مانند ارتکاب به گناه، عملی زشت بداند.
- علاقه مند به پیدا کردن راه های کمال و موفقیت باشد.
۴- از نظر مذهبی باید:
- عضو یک جلسه یا مجموعه مذهبی سالم و مورد تائید بزرگتر ها باشد.
- سفر به اماکن مقدس و مشاهد ائمه معصومین(ع) را بر سفر های دیگرترجیح دهد.
- موازین دینی را راجع به پوشش و ظاهر خود به عنوان شیعه دانسته و رعایت نماید.
- با مناسبت های مذهبی سال آشنا بوده اعمال بوده اعمال مربوط به هر کدام را که برگرفته از روایات و یا سیره سلف صالح است، بداند.
۵- از نظر مهارتی باید:
- به یادگیری یک زبان دیگر، غیر از زبان مادری خویش، همت گمارده باشد.
- با زبان عربی، حداقل به مقدار قرائت صحیح قرآن، نماز و ادعیه آشنایی داشته باشد.
- با فنون مهارت های مطالعه و یادگیری آشنا باشد.
- توانایی ها و استعداد های خود را برای انتخاب رشته تحصیلی و کاری مناسب، کشف کرده باشد.
- قدرت استدلال و انتقاد منطقی را به دست آورده باشد.
۶- از نظر روحی باید:
- انتقاد پذیر باشد.
- مسئولیت پذیر باشد.
- اراده ای قوی داشته باشد.
- اهل مشورت و قدرت تشخیص مشاوره دلسوزانه را داشته باشد.
- صبور و بردبار باشد و بتواند راه حل مناسب و عاقلانه را در هنگام بروز مشکلات پیدا کند.
- در مورد دیگران زود قضاوت نکند.
۷- از نظر روابط باید:
- آثار همنشینی های خوب و بد را بشناسد.
- قدرت مدیریت و هدایت گروه را در کارهای جمعی داشته باشد.
- بهترین نوع دوستی را رفاقت معنوی بداند.
- به یک جمع معنوی یا یک مربی مطمئن دلبستگی عاطفی متعادل پیدا کرده باشد.
- به تفریحات جمعی سالم و شرکت در اردو های تفریحی – علاقه مند باشد.
- در روابط خود با آنها که دوستشان دارد اهل گذشت و ایثار باشد.
۸- از نظر آرزو ها باید:
- شهادت را بعنوان یک آرزوی بزرگ در سر بپروراند.
- آرزوی ظهور امام زمان(عج) و حضور در رکاب ایشان را داشته باشد.
- از تصور دستیابی به اهداف بزرگ وحشت زده نشود و بلند همت باشد.
- موفقیت دوستان و اطرافیان را دعاهای خود مورد توجه قرار دهد.
- به گسترش، عزت، سربلندی و موفقیت گروه یا مجموعه ای که در آن عضو است بیندیشد.
۹- از نظر خانوادگی باید:
- بتواند موقعیت مالی و شرایط اقتصادی خانواده را درک کند.
- نسبت به کوچکتر ها در خانه و خانواده منصف، دل رحم و دلسوز باشد.
- ابراز علاقه و محبت به اعضای خانواده و حتی والدین خویش را به قصد رضای خدا انجام دهد.
- از کنترل های والدین در مورد کارها، رفت و آمد ها و رفتارهایش خشنود بوده، آن را نشانه دلسوزی و اهمیت بداند.
۱۰- از نظر بهداشتی باید:
- آگاهی لازم را پیرامون رعایت بهداشت فردی پس از بلوغ، داشته باشد.
- با کمک های اولیه آشنا باشد و بتواند در مواقع لزوم به سایرین کمک کند.
- به کنترل و چکاب اوضاع جسمی خود به دلیل قرارداشتن در سن رشد بیش از هر زمانی اهمیت بدهد.
۱۱- از نظر اطلاعات سیاسی باید:
- مهم ترین استدلال های نقلی و عقلی بر ضرورت ولایت فقیه را در حاکمیت دینی بداند.
- پیگیر اخبار سیاسی دنیا بوده از اوضاع کلی سیاسی جهان با خبر باشد.
- سیاست منهای دیانت را قبول نداشته، آن را عین دیانت بداند
- بتواند تفاوت میان اظهار نظرهای سیاسی عامیانه و عالمانه را تشخیص دهد.
سنین ۱۴ تا ۱۷ ساله ها:
۱- از نظر اعتقادی باید:
- با مهم ترین شبهات اعتقادی در بحث نبوت و معاد آشنا بوده، پاسخ هایی برای آنها داشته باشد.
- با مهم ترین منابع و کتاب های اعتقادی شیعه آشنا باشد.
- به وحدت میان شیعه و سنی پایبند بوده و دشمن مشترک را مهم بداند.
- در یادگیری مباحث اعتقادی، جدی تر باشد.
۲-از نظر شرعی باید:
- مرجع تقلید خود را انتخاب کرده باشد.
- به اندازه توان خود، در انجام مستحبات و ترک مکروهات دقت کند.
- با دفتر مرجع تقلید خود مرتبط بوده و سوال های شرعی خود را بپرسد.
- کار با رساله عملیه را آموخته، معنای اصطلاحات معروف فقهی را بداند.
- شرکت در نماز جماعت را به عنوان یکی از کارهای مهم روزانه خود تلقی کند.
- گاهی اهل خواندن نماز شب باشد.
۳- از نظر اخلاقی باید:
- زمینه های گناه را بشناسد و خود را از آنها دور کند.
- نسبت به اعمال و رفتارش محاسبه نفس داشته باشد.
- فرهنگ برخورد با شبهه و امور شبهه ناک را داشته باشد.
- اهل توبه و قوانین توبه را بداند.
- به مطالعه زندگی علما و عرفای حقیقی و الگو گیری رفتاری از آنها علاقه مند باشد.
- خوش قول و وقت شناس باشد.
- کارهایش را با اخلاص انجام دهد.
۴- از نظر مذهبی باید:
- به دنبال پیدا کردن راههای استفاده بهتر از زمان های خاص مانند شب قدر، نیمه شعبان، عرفه، و … بوده و به برخی اذکار در شبانه روز مقید باشد.
- با روضه، مناجات و عزاداری انس گرفته باشد.
- به دنبال جذب و علاقه مندی دوستان و اطرافیان به جلسات مذهبی باشد.
۵- از نظر مهارتی باید:
- تلاشش در زمینه کسب موفقیت های تحصیلی بیش از پیش شده باشد.
- هدفش از درس خواندن، معرفی اهل بیت(ع) به دیگران از بلند ترین قله های موفقیت باشد.
- در استفاده از ابزارهای جدید ارتباطی، مهارت داشته باشد.
- با اصول و روش های تحقیق و مقاله نویسی آشنا باشد.
۶- از نظر روحی باید:
- معنا و مفهوم خیر کثیر را بداند و سعی در اتصاف به آن داشته باشد.
- عزت نفس داشته باشد.
- دوراندیش و عاقبت اندیش باشد.
- تفاوت های اعتماد به نفس و تکبر را به درستی بداند.
- از فراغت و بیکار بیزار بوده و برای تمام اوقات خود برنامه داشته باشد.
- به تشویق، تعریف ها و تمجید های دیگران دل خوش نکند.
۷- از نظر روابط باید:
- با تکنیک های صمیمیت و ارتباط موثر آشنا باشد.
- مواضع تهمت را بشناسد و از آن دوری کند.
- قواعد امر به معروف و نهی از منکر را بداند و آن را در روابط اجتماعی اعمال کند.
- از روابط بی خاصیت و بدون بهره اخلاقی و معنوی پرهیز کند.
- مقید به صله رحم باشد.
۸- از نظر آرزو ها باید:
- به قبولی در دانشگاه با رتبه بالا و جای مناسب بیاندیشد.
- به زیارت و ملاقات با امام زمان(عج) علاقه مند باشد.
- اندکی هم در مورد استقلال مالی، دچار اندیشی کند.
۹- از نظر خانوادگی باید:
- در همه امور خویش شان خانوادگی را در نظر بگیرید.
- خود را از نظر رفتاری، نماینده والدین در هنگام عدم حضورشان در محافل خانوادگی بداند.
- به آرامش محیط خانه و خانواده کمک کند.
- به مسئولیت های خود در خانه بیافزاید و قسمت قابل توجهی را از بار بر دوش بگیرد.
۱۰- از نظر بهداشتی باید:
- نسبت به محیط زیست حساس باشد.
- از افراط در خواب و خوراک بپرهیزد
- تا حد امکان به بهداشت خانه کمک کند.
۱۱- از نظر اطلاعات سیاسی باید:
- التزام به ولایت فقیه داشته و سخنان ولی فقیه را فصل الخطاب اختلاف سیاسی بداند.
- با منابع و کتاب های معتبر و نظریه های صحیح سیاسی آشنا شده باشد.
- نسبت به جناح های ارزشی و غیر ارزشی آشنایی داشته باشد.
- تا حدودی قدرت شرکت در بحث های جدی عقلی و مستدل سیاسی را داشته باشد.
- نسبت به اوضاع سیاسی کشورش بی تفاوت نباشد.
سنین ۱۷ تا ۲۰ ساله ها:
۱- از نظر اعتقادی باید:
- با مهم ترین و شاخص ترین شبهات اعتقادی در بحث های امامت، اثبات ولایت و مهدویت آشنا بوده و پاسخ های مناسب آن را بداند.
- با مبانی تفکرات مکاتب فکری منحرف موجود در اجتماع آشنا بوده آنها را حفظ باشد.
- با چند اشتاد، جهت مشاوره پیرامون سوالات و شبهات اعتقادی آشنا باشد.
۲-از نظر شرعی باید:
- احکام مربوط به ازدواج و روابط زناشویی را بداند و یا با زمینه های آموز آن آشنا باشد.
- به حساب سال بسیار مقید بوده آن را مایه برکت زندگی بداند.
- به احکام معاملات اشراف پیدا کند.
- راه های پیشگیری از وسواس یا مقابله با آن را بداند.
- به رعایت حق الناس، بیت المال و حق الله بسیار دقیق باشد.
- به وقت نماز اول وقت، بیش از هر چیزی اهمیت بدهد.
۳- از نظر اخلاقی باید:
- نه تنها آموزش را خالصانه، بلکه عاشقانه برای خدا انجام دهد.
- ذهنش در دریافت درس ها، نکته ها و پیام های الهی فعال باشد.
- درباره دیگران خود را مسئول بداند.
- اهل نفاق و و صدقات باشد.
- از طمع حرص زدن در کسب روزی، خودداری کند.
۴- از نظر مذهبی باید:
- احیای امر اهل بیت(ع) را بعنوان یک وظیفه برای خود بداند.
- به مصائب و تاریخ و داستان های زندگی ائمه معصومین(ع) با تفکر و بصیرت اشک بریزد.
- به دنبال پیدا کردن دستورالعمل های معتبر از بزرگان راجع به توسلات باشد.
- گاهی توسل به اهل بیت(ع) را در خلوت خود نیز تجربه کند.
۵- از نظر مهارتی باید:
- با توجه به توانایی های خود و نیازهای جامعه و بستر های موجود، بتواند شغل انتخاب کند.
- با مراکز علمی معتبری که در راستای موفقیت تخصصی و شغلی، مفید هستند، ارتباط داشته باشد.
- با سیر امور اداری کشور و مهارت های شهروند الکترونیک آشنایی داشته باشد.
- با قوانین راهنمایی و رانندگی آشنا بوده و قادر به رانندگی باشد.
- در یک رشته هنری، ورزشی و مذهبی علاوه بر تخصص تحصیلی خود مهارت داشته باشد.
- ملاک های صحیح انتخاب همسر و مهارت های خواستگاری را آموخته باشد و نسبت بهه زندگی زناشویی بینش صحیحی داشته باشد.
۶- از نظر روحی باید:
- وظیفه شناس باشد و بتواند در موقعیت های مختلف، وظیفه خود را تشخیص دهد.
- اهل قناعت باشدو از حداقل امکانات، حداکثر استفاده را بکند.
- از فرصت های مختلف برای تربیت دیگران و پیام دادن به اطرافیان استفاده کند.
- از افراط و تفریط در امور پرهیز کند.
- در انتخاب ها و لحظات حساس، اولویت ها را در نظر بگیرد.
۷- از نظر روابط باید:
- قواعد و روش های برخورد با جنس مخالف را آموخته و از ساده دلی، حماقت و بی پروایی در این زمینه پرهیز کند.
- علاقه مند به شرکت در فعالیت های عام المنفعه باشد.
- مسئولیت و موقعیت اجتماعی دیگران را درک و نسبت به آنها رفتار متناسب نشان دهد.
- اصلاح ذات البین را در محیط های خانوادگی و دوستانه وظیفه خود بداند.
- نسبت به اساتید و مربیان خود، به دید مشاور نگاه کرده و از مشورت با آنها غافل نشود.
۸- از نظر آرزو ها باید:
- نسبت به ناهنجاری ها، بی عدالتی ها و نا بسامانی های جامعه بی تفاوت نبوده و از آن رنج ببرد.
- پیدا کردن همسری مناسب و یاری خوب، در مسیر بندگی خدا از دغدغه هایش باشد.
- به موقعیت در انجام وظایف خود در قبال امام زمان(عج) بیندیشد و در حصوا نتیجه به ایشان مطمئن باشد.
۹- از نظر خانوادگی باید:
- به تشکیل خانواده و ازدواج به عنوان یک سنت نبوی و امری دینی بیندیشد.
- بداند کسب رضایت والدین و اطاعت از ایشان در عین اختلاف سلیقه با آنها، موجب خیر دنیا و آخرت است.
- عشق و عقل توام با یکدیگر در تشکیل خانواده و اداره آن موثر بداند.
- نسبتا از استقلال اقتصادی و مالی برخوردار باشد.
- آئین همسرداری را آموزش دیده و در این زمینه از مطالعه کتب معتبر و مشاوره با افراد مورد اطمینان بهره ببرد.
۱۰- از نظر بهداشتی باید:
- با برخی داروها و نحوه مصرف آنها آشنا باشد.
- طریقه استفاده از دستگاه های فشار خون، قند خون و… را در حد معمول آموخته باشد.
- از نحوه شیوع و پیشگیری بیماری های رایج با خبر باشد.
- نسبت به محیط زیست و منابع طبیعی کشورش تعلق خاطر داشته و در حفظ آنها بکوشد.
۱۱- از نظر اطلاعات سیاسی باید:
- قدرت تحلیلی مسائل سیاسی کشور را بر اساس شواهد ومدارک معتبر داشته باشد.
- نسبت به مظاهر تهاجم فرهنگی و راه های مقابله با آن آشنا باشد.
- جنگ نرم را بشناسد و به رهنمود های رهبری در این مورد دقت کند.
- در همه مسائل، مطیع رهبر باشد.
- همیشه آماده جانفشانی در مسیر دین و مملکتش باشد.