حلقه گمشده: ارتباط عاطفى بین مسجد و جوان

گاهی به علل مختلف متربیان به خصوص در حلقه های جوانان نسبت به حضور در جلسات حلقه بی انگیزه می شوند؛ اما علل و درمان آن چیست؟

شاید بتوان جوانان جامعه امروز ما را به دو دسته تقسیم نمود:

الف) جوانانی که به مباحث دینی و ارزش‌های آن علاقه دارند و براساس این علاقه به دنبال بسترهایی می‌روند که مباحث مورد علاقه‌شان در آن جریان دارد. (جوانان مراجع به دین)

 ب) جوانانی که به دلایل مختلف، نسبت به پیگیری مباحث دینی کم‌انگیزه هستند. (جوانان مواجه با دین)

 از زمانی که حلقه‌های صالحین در مساجد تشکیل شد، در اکثر موارد، جوانان دسته اوّل جذب حلقه‌ها شدند؛ زیرا احساس کردند که خیلی از نیازهای آنها در آنجا برطرف می‌شود، امّا طبیعی است که برای جذب دسته دوم و حتی افزایش انگیزه حضور دسته اوّل، راهکارهای دقیق و ظریفی مورد نیاز است که به بعضی از آن راهکارها اشاره می‌کنیم:
برای جذب جوانان به دین و مسجد (که نماد دین و دینداری است) و عضویت آنها در حلقه‌های صالحین، مهم‌ترین و کلیدی‌ترین راه، ایجاد ارتباط عاطفى بین مسجد و جوان است.

خوب و کامل شنیدن پرسش اولین مهارت سرگروه است

یکی از اصلی ترین و ابتدایی ترین نکته ها در پاسخ گویی آن است که شنوندۀ خوبی برای سؤال ها باشیم .

یکی از اصلی ترین و ابتدایی ترین نکته ها در پاسخ گویی آن است که شنوندۀ خوبی برای سؤال ها باشیم . گاهی به جهت آن که در میان پرسش، تمام آنچه را که مخاطب می خواهد بگوید، دریافته و می فهمیم، میدان سخن را از مخاطب گرفته و اجازۀ ادامه به او نمی دهیم . گاهی هم سازگار نبودن پرسش با عقاید ما و یا دور شدن مخاطب از ساحت ادب، ما را بر آشفته ، به همین جهت اجازه نمی دهیم که سخنش را به پایان رسانده و کلامش را قطع می کنیم . پاسخ دادن پیش از آن که پرسش به انتها برسد نشان از نادانی پاسخ دهنده دارد  .

یک اصل در تربیت:صبر مربی

مربی باید در تربیت، صبر و حوصله داشته باشد وگرنه به هدف تربیت نمی رسد. با بی صبری و کم صبری نمی توان امر تربیتی انجام داد. کار تربیت همانند کار باغبان و زارع است. همان گونه که باغبان باید صبر و حوصله داشته باشد، مربی هم باید صبر و حوصله داشته باشد، چون تربیت در ظرف زمان مشخصی به نتیجه می رسد. شما اگر عجله کنید نه تنها به نتیجه نمی رسید بلکه محصول زحمات  شما از بین خواهند رفت.

صبر و سعة صدر یکی از ارزش های اخلاقی یک مسلمان است. یک مربی مسلمان باید آراسته به صبر و سعة صدر باشد.

حضرت موسی (ع) وقتی می خواهد رسالت بزرگ خود را شروع کند از خدا سعة صدر درخواست می نماید: «ربّ اشرح لی صدری؛ 1پروردگارا سینه ام را گشاده کن». علی(ع) نیز می فرمایند: «ابزار ریاست سعة صدر است». خداوند در قرآن بیشتر ارزش های معنوی را در کنار صبر ذکر کرده است که به چند نمونة آن اشاره می کنیم:

چه کنیم شیطان دور و برمان نچرخد؟!(نمونه طرح بحث در حلقه ها)

انسان یک بُعد جسمانی و ظاهری دارد و یک بُعد ملکوتی و آسمانی. تنها کسانی می‌توانند انسان را تعلیم و تربیت کنند که او را بشناسند. این طور که از آیات شریفه‌ی قرآن و مکتب انبیاء برمی‌آید، شناخت انسان با توجه به این بُعد غیبی و ملکوتی‌اش، در انحصار انبیاء و ائمه علیهم‌السلام است. ایشان از ناحیه‌ی خدای متعال انسان را کاملاً می‌شناسند و لذا مأموریت دارند که انسان را تربیت کنند. وظیفه‌ی اصلی انبیاء تربیت آدمی است و لاغیر. البته کارها و خدمات دیگری هم دارند، اما وظیفه‌ی اصلی انبیاء همانا تربیت انسان‌ها بوده تا آن‌ها را به مقام والای خودشان برسانند.

قرآن می‌فرماید مقام انسان از همه‌ی موجودات بالاتر است. لذا مربی او هم باید خیلی بالا و والا باشد. قرآن انسان را مسجود فرشتگان معرفی می‌کند و در این باره تعبیر «کلّهُم أجمعون» (سوره‌ ص، آیه‌ 73) را به کار می‌برد. یعنی همه‌ فرشتگان و حتی فرشتگانی چون جبرئیل و میکائیل که مقام عالی دارند، در مقابل انسان و در برابر حضرت آدم تعظیم کردند. همین انسان همواره بین دو دعوت قرار دارد؛ یکی دعوت شیاطینِ جن و إنس و دیگری دعوت فرشتگان و انبیاء. انسان دائماً بین این دو بالا و پایین می‌رود تا این که جذب مکتب انبیاء یا جذب راه و روش شیاطین شود. از اول خلقت تا الان نیز أکثرهم لایعقلون بوده‌اند. یعنی بیشتر افرادِ بشر جذب شیاطین شده‌اند. قرآن اما یک دسته را استثناء می‌کند که خود شیطان نیز قبول کرده و آن، بندگان مُخلَص (به فتح لام) خداوند است ..

فاجعه تربیت دوربینی

چرا جمله «این مکان مجهز به دوربین مداربسته است» تاثیر بیشتری از جمله «عالم محضر خداست، در محضر خدا معصیت نکنید.» دارد؟ این سوالی است که جدیدا سر زبان‌ها افتاده و اگرچه حرف مهمی است ولی کمی موزیانه مطرح شده است. یکی نیست بپرسد در کجای جهان اینگونه نیست که شما روی ایران تاکید کرده‌اید؟

راهنمای اهداف تربیتی

یکی از نیاز های مهم مربیان و سرگروه ها این است که باید بدانند در سنین مختلف، متربیان زا با چه مفاهیمی آشنا کنند.

لازم به ذکر است که این بخش ها بر اساس تجربه شخصی نوشته و انتشار داده شده است .

    سنین ۱۱ تا ۱۴ ساله ها:    

۱- از نظر اعتقادی باید:

• خداوند را همه جا ناظر و حاضر بداند.
• ملاک انجام یا عدم انجام اعمال و رفتار و کردارش را خشنودی یا عدم رضایت امام زمانش بداند.
• با سر فصل های سیر مطالعاتی عقائد شیعه آشنا باشد.
• با مفهوم تولی و تبری آشنایی داشته و به آنها معتقد باشد.
• پاسخ برخی از مهم ترین شبهات اعتقادی در بحث خداشناسی و توحید را بداند.
• تفاوت اصلی مکتب خویش را با سایر مکاتب دانسته، قادر به بیان آنها باشد.

قهر تربیتی

قطع ارتباط با متربی اگر به‌عنوان یک قهر تربیتی باشد خوب است و الّا خود می‌تواند آسیب و آفتی باشد. قهر تربیتی چند ویژگی دارد که ما به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

1. متربی دلیل این بی‌مهری را بداند.

2. بی مهری مربی برای او سنگین باشد و حاضر باشد به‌خاطر برقراری ارتباط دوباره، از آنچه موجب قهر مربی گشته است دوری کند و رضایت مربی را به‌دست آورد.

3. مدت‌زمان آن طولانی نباشد.

قابل ذکر است که این اهرم و ابزار تربیتی نباید به یک ابزار دم دستی (معمول) تبدیل شود، بلکه باید آخرین تیر ترکش مربی باشد؛ چراکه اگر مربی به محض به‌وجود آمدن یک مشکل، با متربی قهر کند، این قهر، کمترین اثری نخواهد داشت و در مواقع لزوم (که نیاز واقعی به آن داریم)، نمی‌توان از آن بهره برد.

سبک زندگی اسلامی(6)- خانواده آسمانی(ویژه حلقه ها)

زندگی در بهشت(سبک زندگی از دیدگاه مقام معظم رهبری)

خانواده آسمانی

نخستین کانون

آیا حقوق متقابل زن و شوهر و فرزندان در خانواده ها به طور کامل رعایت می شود؟

خانواده نخستین کانون رشد و آرامش بشری است (روم/21)

که مراقبت از آن مسئولیتی سنگین به شمار آمده و موجب نجات از رنج و عذاب دنیوی و آخروی خواهد گردید(تحریم/6)

قران و روایت برای خانواده اهمیت ویژه ای قائل شده و احکام و آداب فراوانی برای رشد و بالندگی آن مقرر کرده است. (آیات مربوط به ازدواج و ارث و ...)

 

نحوه پرداختن به مباحث سیاسی در حلقه های تربیتی

بدون تردید یکی از محورهای بسیار مهم در حلقه های تربیتی مباحث و مسایل سیاسی است. امری که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است. اما پرداختن به مسایل سیاسی از حساسیت زیادی برخوردار بوده و ضروری است به آسیب ها و کامیابی های آن توجه داشت.

1- پرداختن عملی به مسایل سیاسی را بایستی از سیاست زدگی تفکیک کرد. آنچه بایستی از آن پرهیز کرد سیاست زدگی است. این امر موجب تشتّت و اختلاف می شود. اما در صورتی که مباحث سیاسی که به ارتقای بینش سیاسی منتهی می شود را در نظر بگیریم ، شکی نیست که همه شهروندان جامعه اسلامی بایستی دارای بینش سیاسی بوده و نسبت به مسایل ، تحلیل سیاسی داشته باشند. در این زمینه یکی از مسایل مورد تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر آن بوده که بایستی همه اقشار جامعه اعم از دانشجو ، نیروهای مسلح و دیگر اقشار جامعه نسبت به مسائل ، تحلیل سیاسی داشته باشیم.

2- برای پیشگیری از آسیب های مباحث سیاسی در حلقه های معرفتی بایستی به نکات و محورهای زیر توجه داشت:

مباحث نظری سیاسی؛ مباحث سیاسی را می توان از ابعاد گوناگون مورد بحث قرار داد. یکی از ابعاد مهم آن توجه به مباحث پایه، نظری و مبانی اندیشه سیاسی اسلام است. این مباحث از سویی در بینش سیاسی نقش اساسی دارد و از سوی دیگر موجب می شود از آسیب های احتمالی مباحث سیاسی دوری گزید. در این زمینه می توان به مباحثی چون ولایت فقیه ، ساختار حکومت دینی، مباحث پیرامون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، غرب شناسی ، تاریخ سیاسی ایران و اسلام ، شناخت سازمان های ، شناخت استعمار و ... اشاره کرد.

مباحث کاربردی ؛ بخشی از مباحث سیاسی مسایل روزمره و کاربردی است. در این زمینه ضروری است:

الف) از ورود به گروه بندی های سیاسی، احزاب سیاسی پرهیز کرد و مسایل سیاسی فارغ از گروه بندی های سیاسی که مستلزم موضع گیری است مورد مطالعه و تامل قرار گیرد.

ب) معیار ما در پرداختن به مسایل سیاسی روز و کاربردی دیدگاه ها و مواضع مقام معظم رهبری است همه بکوشند تا تحلیل ها و رفتار سیاسی خود را بر اساس دیدگاه ها ، منویات و تحلیل مقام معظم رهبری تنظیم کنند. بی شک معیار قرار دادن ولی فقیه در این امر, ما را به محورهای مشترک دعوت و از نقاط اختلاف دور می کند.

صالحین خیبری/ اردوی فیروز کوه

صالحین خیبری/ اردوی چیتگر