مربیان و سرگروههای صالحین اول باید به اصلاح نفس خویش و تحصیل علوم دینی به اندازه ضرورت و نیاز بپردازند. سپس شرایط لازم برای راه اندازی حلقه های تربیتی صالحین را فراهم کرده و موانع را حتی الامکان از پیش رو بردارند و در مرحله بعد، به بصیرت دهی و هدایت افراد و نیز رشد و ارتقاء سطح آنان بپردازند.
پاسخ به سؤالات و پرداختن به نیازهای شرعی متربیان در برنامه‌های حلقه‌های تربیتی اهمیت دارد. لذا لازم است در هر جلسه یک یا چند مسئله شرعی مبتلابه متربیان مطرح شده و به سئوالات آنان در این خصوص پاسخ داده شود.
سرگروه به منظور طرح مسائل شرعی، پس از انجام نیازسنجی‌های لازم، مسائل را از رساله عملی و یا استفتائات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در جلسه حلقه مطرح و در خصوص آن بحث می‌کند. در طرح مسائل شرعی لازم است به نکات زیر توجه شود:
. سرگروه در صورت نیاز متربیان می‌تواند از رساله‌های عملی و استفتائات سایر مراجع نیز استفاده نماید.
. در بیان مسئله شرعی امانت رعایت شده و حتی‌الامکان مسائل به صورت مستقیم از رساله قرائت گردد.
. سرگروه می‌تواند به منظور تفهیم بیشتر مسائل شرعی از راهنمایی‌های مربی استفاده نماید.
. در صورت مواجه شدن با سئوالاتی که عین آنها در رساله‌های عملی و یا استفتائات، موجود نیست، لازم است سرگروه با مربی مشورت کرده و یا از طریق دفاتر مراجع، پاسخ را دریافت نموده و از استدلال عقلی و یا مقایسه در بیان مسائل شرعی خودداری نماید.
مربیان و سرگروههای صالحین اول باید به اصلاح نفس خویش و تحصیل علوم دینی به اندازه ضرورت و نیاز بپردازند. سپس شرایط لازم برای راه اندازی حلقه های تربیتی صالحین را فراهم کرده و موانع را حتی الامکان از پیش رو بردارند و در مرحله بعد، به بصیرت دهی و هدایت افراد و نیز رشد و ارتقاء سطح آنان بپردازند.
مربی صالحین، برای جذب باید حتما ناصحانه به سراغ مخاطب برود که نصح به معنای خیرخواهی مشفقانه است یعنی آنکه او از صمیم قلب دوست داشته باشد مردم سعادتمند شوند. قرآن کریم در این باره، خطاب به پیامبر رحمت (صلی الله علیه و آله) می فرماید:
«لعلک باخعٌ نَفسَکَ الا یکونوا مومنین» (شعراء / آیه 3)
«گویی می خواهی جان خود را از شدت اندوه از دست دهی به خاطر اینکه آنها ایمان نمی آورند.»
شاید این سوال ایجاد شود که چطور می شود برای همه مربی بود و همه اوقات را به تربیت گذراند در حالی که یک مربی نیز زندگی شخصی خود و گرفتاری های روزمره خویش را داراست!؟ پاسخ این سوال بسیار راحت است؛ فقط کمی درد دین داشتن و عشق به تعلیم و هدایت را نیاز دارد.
یقینا کسی توقع ندارد یک مربی، با افراد خانواده، دوستان قدیمی، کسبه محل و یا راننده تاکسی و اتوبوس همان برخوردی را داشته باشد که با افراد گروه یا شاگردان کلاس دارد.
در مرحله اول، باید نیازها و ظرفیت های افراد را تشخصی داد و بعد با توجه به ظرفیت خود، اولویت بندی نمود و نوع برخورد و شیوه تربیتی را مشخص کرد. به عنوان مثال، مربی هرگز نمی تواند مقدار زمانی که برای تربیت یک دانش آموز یا نوجوان عضو گروهش صرف می کند را برای مغازه دار نزدیک محل زندگیش نیز صرف کند و اصلا نیاز این مغازه دار هم به اندازه نیاز آن نوجوان نخواهد بود. مثلا نمی شود برا ی مغازه دار هم اردویی برگزار کرد یا او را مجبور به شرکت در کلاس خاصی نمود یا یک سلسله مباحث را برای او مطرح کرد.
در صحبتهای خصوصی مسؤول گروه باید به نکات زیر توجه نماید:
۱- به صحبتهای عضو کامل و با خونسردی گوش فرا دهد
۲- راه حل مشکلات اعضا را به طور شفاف برای وی بازگو نماید
۳- در برخورد با مشکلات عضو در گفتار و کردار، وی راتمسخروتحقیر نکند
۴- اعضا تمامی مشکلات شخصی خود را می‌توانند مطرح نمایند مگر گناهان
توضیح : مسؤول گروه در صورت مواجهه با مطرح شدن گناه از طرف عضو برای وی با بیانی امید دهنده‌توضیح می‌دهد که بخشش و رفع عقاب گناه به دست خداوند است و ارتباط با خدا نیاز به واسطه ندارد و ازتکرار این مطلب وی را منع نماید .
۵- عامل اصلی برطرف شدن مشکلات تربیتی و اخلاقی اعضا حرکت اخلاقی خود اعضا می‌باشد وصحبت مسؤول گروه محرک و بیدارکننده است .
۶- صحبت خصوصی علاوه بر حل مشکل شخصی اعضا راهی است جهت برطرف نمودن اختلافات اعضابا یکدیگر به گونه‌ای که دو یا چند عضوی که با یکدیگر اختلاف دارند در یک صحبت خصوصی جمع ومشکل آنان حل و فصل می‌گردد.
۷- مکان صحبت خصوصی به گونه‌ای نباشد که صدای آنان به گوش شخص دیگری برسد تا امانت داری‌مسؤول گروه تصدیق شود و باید توجه داشت که به دلیل تقدس و برکت ویژه مسجد، بهترین مکان مسجد می‌باشد.
نوجوانان، ظرفیت نصیحت پذیری محدودی دارند که برای جلوگیری از خستگی روحی آنان و یکنواخت نشدن پندها یا از بین نرفتن وجهه مربی در مقابل آنان، لازم است، شیوه های مختلف تبلیغ و هدایت را به کار گیرد.
امام سجاد(ع) فرموده اند:
«نصیحت زیاد باعث بدبینی و تهمت می شود.» الدره الباهره: ۲۶٫
جذب کردن اولیه یک نوجوان، هرچند دارای ظرافت خاصی است و نیاز به مهارت دارد؛ اما مهم تر، دشوارتر و ظریف تر از آن، مرحله پس از جذب، یعنی تثبیت، رشد و ساخت شخصیت است. برای ارایه مطالب که مهم ترین بخش تربیت است، رعایت چند نکته لازم است:
۱- نوجوان نیاز به کسی دارد که اخساسات او را درک کند؛ نه اینکه او را مجبور به فراموش کردن احساسش نماید. مربی نباید در ارائه مطالب، راه حل ها، پیشنهادات و یا مشاوره دادن به نوجوان، احساسات او را نادیده بگیرد.
کسی(به‌ویژه، جوان) چیزی را می‌داند ولی، به آن عمل نمی‌کند، معمولاً دو عامل اساسی و کلّی در آن نقش دارد.
یکی اینکه، دانسته‌های او تبدیل به باور و اعتقاد برای او نشده است و در
همان پوستۀ ظاهری باقی مانده است و غلبۀ احساسات و امیال بر نظام باور و
اعتقادات و یا باور غلط دیگری در وجود او نقش بسته است.
دوم اینکه، جوّ
محیط و اطرافیان او برخلاف دانسته‌های او عمل می‌کنند. یعنی، مثلاً می‌داند
حجاب خوب است ولی، چون اکثر افراد و دوستان او رعایت نمی‌کنند، او هم در
جو بی‌حجابی و بدحجابی قرار می‌گیرد و تأثیر می‌پذیرد.
برای برطرف کردن چنین مشکلاتی باید سعی کنیم که این دو عامل اساسی را اصلاح
کنیم:
در مورد اوّل باید گفت که برای تبدیل یک علم به اعتقاد و در نهایت عمل، راه‌کارهای عملی مختلفی وجود دارد که برای شروع کار، باید شخص را به دانسته‌های خود توجّه دهیم و غفلت او را نسبت به آن موضوع برطرف کنیم. بعد از این مرحله می‌توانیم با او درباره آن موضوع وارد بحث شویم و در فضایی صمیمی و به دور از تنش از او بخواهیم که اگر واقعاً به آن موضوع اعتقاد دارد، آن را اثبات وگرنه رد کند و یا به هر روش دیگری که بتوانیم درباره آن مسأله از او صحبت بگیریم. مثلاً؛ درباره مضرات و آسیب‌های بدحجابی صحبت کند یا از فواید حجاب بگوید.
با توجه به اینکه گاها برخی پایگاه ها اقدام به برگزاری مسابقات شطرنج و یا استفاده از آن به عنوان یک سرگرمی برای حلقه ها می کنند در اینجا استفاده از آن را با توجه به نظر مراجع بررسی می کنیم:
آیات عظام امام، تبریزی، خامنه‌ای، فاضل، مکارم، نوری: اگر در نظر عرف از آلات قمار بودن خارج شده باشد، بازی با آن اشکال ندارد.
آیات عظام بهجت و وحید: اگر بدون برد و باخت باشد، بنابر احتیاط واجب جایز نیست و این احتیاط بسیار شدید است.
آیات عظام سیستانی و صافی: بازی با شطرنج حرام است و انگیزۀ یاد شده
هیچ تأثیری در حکم ندارد و باعث جواز آن نمی‌گردد.(رسالۀ دانشجویی پرسش
521و522)
اگر برای مقلد ثابت شود در حال حاضر از نظر عرف نوعی ورزش است و از
حالات قمار نیست، اشکال ندارد.(به جز مقلدین آیات عظام بهجت که احتیاط واجب
دارند و صافی که در هر حال حرام می‌دانند.
به نظر می‌رسد با وجود ورزش‌های مفید و مطلوبی که همۀ فقها دربارۀ حلیت یا حتی استحباب آنها تأکید دارند، نیازی به برگزاری چنین بازی‌ای در سطح بسیج که خود، الگو هستند، نباشد.
معذرت خواهی و ابراز ناراحتی از اینکه شاید دیگران را ناراحت کرده باشیم؛ هنر و در واقع مهارتی است که کسب کردنی می باشد و با تمرین می توان آنرا تقویت کرد.
موقعیتی را در نظر بگیرید که به دلیل یک اشتباه که از جانب مربی سر زده است، یکی از اعضای حلقه ناراحت شده است. در این حالت چند انتخاب وجود دارد :
۱ – ابتدا اینکه با خود بگویید “چرا غرورم را بشکنم و عذرخواهی کنم؟ انسان جایزالخطاست…، شده که شده…” و امثال این نوع جملات که در سر می پرورانیم که کاملا غلط و مردود است و کاری دور از انسانیت است.
۲ – انتخاب دوم این است که در همان لحظه عذرخواهی نمی کنید این کار را به بعد و موقعیتی دیگر واگذار می کنید. مثلا با خود می گویید “تا شب از او عذرخواهی می کنم” و یا اینکه “در میهمانی بعدی از دلش در خواهم آورد…” که راه درستی نیست.
بزرگترها معمولا تمایلی به عذر خواهی از کوچکترها ندارند؛ زیرا فکر می کنند که عذر خواهی نشانه ضعف است.
دریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافتدریافت