یکی از اصولی که مربی باید در تربیت به آن توجه کند، اصل تفاوت های فردی است. در قرآن کریم آیاتی وجود دارند که تفاوت ها و برتری بین افراد را تشریح می کند؛ تفاوت های در خلقت و در عمل و در محیط های گوناگون، و شکی نیست که این تفاوت های بین افراد ناشی از حکمت الهی است زیرا همین تفاوت است که آنان و اجتماع را به سوی تکامل مستمر سوق می دهد؛ به طوری که اگر بشر مانند زنبور عسل، یکنواخت خلق شده بود، حسّ ترقی طلبی و بلندپروازی انسانی در نهاد او وجود نداشت و آن صورت تکامل ترقی برای انسان نبوده علی(ع) می فرمایند: «خیر مردم در تفاوت آنهاست و اگر همه مساوی باشند هلاک می شوند». در قرآن کریم نیز آمده است:
«ما لکم لا ترجون لله وقاراً2... و قد خلقکم أطواراً؛ چرا در برابر خدایی که شما را گوناگون و مختلف آفریده است تعظیم نمی کنید». یا در حدیث شریف از رسول خدا(ص) نقل شده است که ما گروه انبیا مأموریت داریم که با مردم در حدود عقلشان سخن بگوییم. مربی شایسته باید به این اصل تفاوت های فردی توجه کند و بر اساس توانایی و توانمندی مربی خود از او توقع داشته باشد. خصوصاً اگر والدین به این اصل توجه نکنند، مجبور خواهند بود، فرزندان را با هم مقایسه کنند. این امر، حسّ حسادت و کینه ورزی را در فرزندان شعله ور می نماید.
تفاوت های فردی سه بخش دارد: تفاوت های جسمانی، تفاوت های نفسانی، تفاوت های عاطفی و اخلاقی.

1. تفاوت های جسمانی: هر کودکی از جهت سلامتی یا بیماری، نیرومندی یا ضعف مزاج، زیبایی ظاهری، ساختار حواس پنج گانه امکان دارد با گروه های هم سن خود تفاوت هایی را داشته باشد. نباید رنگ پوست بچه، زیبایی ظاهری یا زشتی او باعث ایجاد تفاوت در بین بچه ها باشد. والدین باید با توجه به استعداد فرزندان خود زمینه های رشد و تکامل فرزند را با توجه به نقص ها و کمبود ها در وجود او ایجاد نمایند.
2. تفاوت های نفسانی: مانند هوش، فهم، حافظه؛ کودکان از همان ابتدای تولد این تفاوت ها را دارند یعنی برخی بسیار تیزهوش و در حدّ نبوغ و برخی در پایین ترین مراحل هوش و به اصطلاح کودن هستند. مربیان و اولیا نباید توقع یکسان از این کودکان داشته باشند و در مقام مقایسه آنان با دیگران برآیند.
3. تفاوت های عاطفی و اخلاقی: از جهت عواطف و اخلاق در بین کودکان تفاوت هایی وجود دارد که در وجود آنها نهاده شده و طبیعی محسوب می شود. این صفات و خصوصیات عبارت است از زرنگی و پرتحرکی، تنبلی و بی حالی، تندخویی یا خوش اخلاقی، زود رنجی یا خونسردی، ترشرویی یا گشاده رویی ،خوش بینی یا بدبینی، پرگویی یا کم حرفی، گوشه گیری یا گرایش اجتماعی، زودباوری یا دیرباوری، خودبزرگ بینی یا احساس حقارت، ریاست طلبی یا ترس از قبول مسئولیت، کم رویی یا پررویی، افسردگی یا شادمانی، ترس یا بی باکی، بخشش یا بخل، بدخواهی یا خیرخواهی، با نظم بودن یا بی نظم بودن. این صفات گاهی اکتسابی هستند، گاهی ذاتی و طبیعی. بعضی از کودکان از همان زمان کودکی واجد این صفات هستند. گاهی این صفات ارثی است، یا مربوط به دوران انعقاد نطفه و ایام بارداری. اعتقاد والدین و مربیان به تفاوت های فردی در امر تربیت بسیار مؤثر است. دانشمندان برای شناخت تفاوت های فردی کودکان روش های مختلفی را پیشنهاد کرده  و لذا آشنایی با این اصل  به مربی کمک می کند در امر تربیت موفقیت بیشتری داشته باشند.