یک اصل مهم در تریبت:توجه به تفاوت های فردی

یکی از اصولی که مربی باید در تربیت به آن توجه کند، اصل تفاوت های فردی است. در قرآن کریم آیاتی وجود دارند که تفاوت ها و برتری بین افراد را تشریح می کند؛ تفاوت های در خلقت و در عمل و در محیط های گوناگون، و شکی نیست که این تفاوت های بین افراد ناشی از حکمت الهی است زیرا همین تفاوت است که آنان و اجتماع را به سوی تکامل مستمر سوق می دهد؛ به طوری که اگر بشر مانند زنبور عسل، یکنواخت خلق شده بود، حسّ ترقی طلبی و بلندپروازی انسانی در نهاد او وجود نداشت و آن صورت تکامل ترقی برای انسان نبوده علی(ع) می فرمایند: «خیر مردم در تفاوت آنهاست و اگر همه مساوی باشند هلاک می شوند». در قرآن کریم نیز آمده است:
«ما لکم لا ترجون لله وقاراً2... و قد خلقکم أطواراً؛ چرا در برابر خدایی که شما را گوناگون و مختلف آفریده است تعظیم نمی کنید». یا در حدیث شریف از رسول خدا(ص) نقل شده است که ما گروه انبیا مأموریت داریم که با مردم در حدود عقلشان سخن بگوییم. مربی شایسته باید به این اصل تفاوت های فردی توجه کند و بر اساس توانایی و توانمندی مربی خود از او توقع داشته باشد. خصوصاً اگر والدین به این اصل توجه نکنند، مجبور خواهند بود، فرزندان را با هم مقایسه کنند. این امر، حسّ حسادت و کینه ورزی را در فرزندان شعله ور می نماید.
تفاوت های فردی سه بخش دارد: تفاوت های جسمانی، تفاوت های نفسانی، تفاوت های عاطفی و اخلاقی.