برخی پیشزمینههای طرحریزی تربیتی در گروه
برای
طرح ریزی تربیتی در گروه، از قبل باید زمینههای لازم را فراهم کرد،
زمینههایی همچون تأمین حداقل امکانات فرهنگی و آموزشی مورد نیاز،
گزینش مربیان واجد شرایط و عضوگیری از بین مخاطبانی که حداقل آمادگیهای
لازم را برای رشد و شکوفایی در خود دارند. البته بیان این نکته دراینجا به
معنای لزوم غربال گری در گزینش مخاطب نیست زیرا که در واقع، هنر اصلی یک
مربی تربیتی در کار فرهنگی، رساندن و ایصال متربّیان از راه مانده به مسیر
هدایت است. چنانچه در این
باره امام علی (ع)، در نامهای تربیتی خطاب به فرزندش امام
مجتبی(ع) مینویسند:« دل جوان همچون زمین ناکاشته است، هر چه در آن افکنند
بپذیرد».
هر چند مربی فرهنگی باید بداند که در این راه، رسالتی انبیاء گونه را بر
دوش میکشدو نمیتواند و نباید در آغاز کار، برای عضو گیری از مخاطبان
جوان و نوجوان، وسواس زیاد به خرج دهد و با غربالگری از بین آنان گزینش کند
اما در عین حال به زعم مؤلف، مربی باید توجه داشته باشد که در مقابل زمین
کشت نشده قلب جوان ، تلاش او ممکن است به پنج شکل مختلف صورت بپذیرد که
تنها یکی از این اشکال پنجگانه صحیح و ارزشمند است . این پنج شکل
عکسالعمل مربی نسبت به ضمیر خالی و بدون کشت متربّی عبارتند از : 1) بذر
نپاشیدن و کشت نکردن 2) بذر اشتباه کاشتن 3) بذر درست کاشتن اما در مرحله
داشت، از هجوم آفات جلوگیری ننمودن 4) بذر درست پاشیدن ولی موقع برداشت
محصول نهایی را برداشت نکردن 5) کاشت صحیح، داشت مناسب و برداشت اصولی و
مطابق قاعده البته منظور از برداشت در کار فرهنگی به کارگیری مناسب و به موقع متربّی در اداره امور تشکّل می باشد. در
روایتی آمده است که امام صادق (ع) یک بار خطاب به یکی از یاران شان که
مسئولیت اداره امور مردم کوفه را بر عهده داشت و یار ی ایشان را ضعیف توصیف
کرده بود فرمودند: « علیِک بِالاحداث » یعنی « جوانان را دریاب». آن
حضرت(ع) همچنین در روایتی دیگر، دلیل ضرورت توجه ویژه به جوانان را بازگو
کرده و میفرمایند :« علیک بالاحداث فانّهم اسرع الی کلّ خیرٍ» یعنی« بر تو
باد به جوانان، زیرا که آنان به هر کار نیکی شتاب دارند» نکته
حایز اهمیت دیگر در این خصوص، لزوم پرداختن به مبحث مهم نحوه انتخاب
مربی در گروه است. در این باره برخی صاحبنظران معتقدند که برای انجام کار
فرهنگی مطلوب و ایده آل، لازم است حتماً با دقت کامل به گزینشگری و
انتخاب افراد متعهد برای این کار پرداخت و در این راه محتاط بودن و وسواس بهخرج دادن، نه تنها عیب به شمار نمیآید بلکه جزء ضرورتهای اساسی کار فرهنگی نیز میباشد. چنانچه
در این خصوص نقل شده است که در سالهای اول انقلاب، شهید بزرگوار رجایی،
علیرغم مشغلههای فراوانی که داشت خودش در جلسات گزینش معلمان حضور پیدا
میکرد و به طور منظم جزء مصاحبهگران گزینش ایشان بود. همچنین در سیر
تحولات انقلاب میخوانیم که شهید مظلوم دکتر بهشتی، همواره بر گزینش
اعتقادی معلمان تاکید داشت و با کسانی که این مسئله را نوعی تفتیش
عقاید میدانستند بشدّت مخالف بود.