صرف قرار داشتن در جمع خواص و برخورداری از بصیرت نمی‌تواند ملاک و نشانه درستی راه و مواضع باشد، خواص اهل بصیرتی می‌توانند در فتنه‌ها منجی و هدایتگر باشند که دچار خودفریبی و انجام عمل خلاف بصیرت خود نشوند.

اشاره: 

انسان‌ها در دوران حیات فردی و اجتماعی و سیاسی به کرات تصمیم‌گیری می‌کنند و براساس هر تصمیمی اقدام می‌کنند و گاهی هم ناچارند براساس یک تصمیم دست به انتخاب بزنند. شاید در بیشتر اوقات محور تصمیم، اقدام و انتخاب منافع دنیوی افراد باشد، اما این اصل همیشگی نیست و چه بسا انسان ناگزیر به اتخاذ تصمیم، اقدام و انتخابی باشد که محور آن فراتر و ارزشمندتر از منافع دنیوی است. اگر انسان در بازه‌ای از زندگی خود در معرض چنین صحنه‌ای قرار گیرد قاعدتا نتیجه عملی که به آن روی می‌آورد بدون لحاظ کردن مثبت و منفی و یا خوب و بد و یا صحیح و غلط بودن آن ماندگار خواهد بود و آثاری را به دنبال خواهد داشت. طبیعتا عمل انجام شده به هر میزان مهم و تعیین‌کننده باشد از آثار و تبعات گسترده‌تری برخوردار خواهد بود. آنچه که عمل در حوزه فردی را با عمل در حوزه عمومی و عمل در حوزه عمومی را با عمل تاریخی در حوزه عمومی متفاوت می‌کند، ارزش، جایگاه و نحوه عمل است که حتما آثار آن در نتیجه عمل منعکس خواهد شد. با توجه به آنچه ذکر شد عمل تاریخی در حوزه عمومی یک حرکت ویژه است که نباید برای انجام آن رفتاری ساده لوحانه داشت. به روایت تاریخ یکی از مواقعی که انسان تاریخی وارد دوره عمل تاریخی در حوزه عمومی می‌شود آنجاست که حوادث پرمخاطره رخ می‌دهد. باز بنا به شهادت تاریخ همیشه در پشت صحنه حوادث پرمخاطره کسانی قرار دارند که شرایط موجود را در خلاف امیال و آرزوهای خود می‌بینند. به زعم آن‌ها شرایط موجود به آن‌ها اجازه جولان و نزدیک شدن به خواسته‌های‌شان که یا مغایر با نظر جمعیت معاصرشان است و یا اینکه صلاحیت و شایستگی رسیدن به آن خواسته را ندارند و یا اینکه از راه خلاف در پی کامیاب شدن هستند را نمی‌دهد، از این رو زیرکانه با آن به ستیز برمی خیزند. چنانچه این دسته از افراد برای رسیدن به هدف به آشوب روی آورند و در این آشوب طلبی با تظاهر به پایبندی به ارزش‌های مشترک از آن‌ها استفاده ابزاری کنند فتنه متولد می‌شود. 
بررسی رخدادهای پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم در ایران نشان می‌دهد که ایران به محض ورود به بحث انتخابات وارد فضای فتنه انگیز شد. در گذشته ملت‌هایی که درگیر فتنه شده‌اند یا در چنگال فتنه گرفتار شدند و هستی‌شان به باد فنا رفت و یا اینکه توانستند فتنه را به بند بکشند و به راه خود ادامه دهند، آن‌هایی که بر فتنه غالب شدند از اصول و برنامه‌های مشخصی تبعیت کردند و راه را برای عبور همراه با سلامت دیگران از صحنه فتنه باز نگه داشتند. شناخت این مسئله می‌تواند کمک شایانی به عبور از فتنه موجود کند. پرچمدار عبور موفق از میدان فتنه بصیرت است که در کنار بررسی رفتار خواص و مجهز شدن به آن می‌تواند دشمن فتنه گر را بر زمین زند. 

فتنه
از پیامبر سوال کردم: -یا رسول الله (ص) فتنه چیست و به چه معناست؟ فرمود مثلا مردم رشوه می‌گیرند و اسم آن را هدیه می‌گذارند ... گفتم از نظر اجتماعی به چه معناست؟ فرمود: فتنه وقتی است که حقیقت دچار ابهام شده باشد. مثلا تو با دشمنانی که من با آن‌ها بر سر تنزیل قرآن جنگیدم، بر سر تاویل قرآن می‌جنگی. چون آن‌ها مسلمان شده‌اند و قرآن را قبول دارند اما آن را به نفع خودشان تاویل می‌کنند. در انتخابات ریاست جمهوری دهم حقیقت این بود که انتخابات قانونی و صحیح برگزار شد، اما فتنه گرها با ترویج دروغی به نام –تقلب- به روی چهره حقیقت خاک پاشیدند تا حقیقت به وضوح دیده نشود و آن را دچار ابهام کردند. موسوی با مصاحبه پیش هنگام و قبل از شروع و اتمام شمارش آرا خودش را پیروز انتخابات معرفی کرد تا حقیقت بیشتر در ابهام فرو رود. این روشی بود برای مخدوش کردن حقیقت که پیشتر استکبار جهانی آن را در چند کشور دیگر آزموده بود.
به فرموده حضرت امیر (ع) -اگر باطل از آمیختگی با حق، خالص می‌شد، طالب حقیقت سرگشته نمی‌گشت. - اما اختلاط حق و باطل فتنه ساز می‌شود. -فهنالک یستولی الشیطان علی اولیائه- آنجاست که شیطان بر دوستانش غلبه پیدا می‌کند و -وینجواالذین سبقت لهم من الله الحسنی؟ کسانی که مشمول لطف خداوند شده‌اند نجات می‌یابند. حضرت امیر (ع) در خصوص پیچیدگی و نامحسوس و مخرب بودن فتنه می‌فرماید: - فتنه در شکل حق روی می‌آورد و هنگامی که پشت می‌کند، با خبر می‌سازد. در حال آمدن ناشناخته است و به گاه رفتن شناخته می‌شود. مانند گردبادها به بعضی شهرها اصابت می‌کند و از بعضی می‌گذرد-. از فرمایش حضرت امیر (ع) مشخص می‌شود که –فتنه- پدیده بسیار خطرناکی است که به سبب ناپیدا بودن در زمان پدیدار شدن برخورد با آن بسیار سخت است و قادر است هدف‌گذاری شده هجمه بیاورد و فقط نقاط هدف را ویران کند. فتنه‌ای که انتخابات ایران را در بر گرفت نیز همین گونه بود هنگامی که در آستانه انتخابات در شرف تکوین بود کسی گمان نمی‌برد که نشانه‌های مشهود علائم فتنه‌ای است که در راه است. از بین ده‌ها هدفی که می‌توانست مورد هجمه قرار دهد اهداف انتخاب شده را مورد هجوم قرار داد. حضرت امیر (ع) ریشه‌های فتنه را این چنین بیان می‌فرماید: -انمابدء وقوع الفتن، اهواء تتبع و احکام تبتدع یخالف فیها کتاب الله و یتولی علیها رجال رجالا علی غیر دین- به درستی که شروع هر فتنه‌ای هواپرستی و بدعت گذاری در احکام آسمانی است. نوآوری‌هایی که قرآن با آن مخالف است و گروهی بر گروه دیگر سلطه و ولایت یابند که بر خلاف دین خداست. هوا و هوس عامل فتنه آفرینی است که در زمان حاضر بیش از بدعت‌گذاری در ایجاد فتنه نقش دارد اگر چه جریان فتنه از برخی روحانی نماها نیز برخوردار است که برخی شاخص‌های دینی را برای آن‌ها خرج می‌کنند، اما همچنان قدرت طلبی و خروج از انزوا که ریشه در هوا و هوس دارد محرک اصلی فتنه موجود است.

در جلسه بعد چگونگی مبارزه بصیرت با فتنه را بیان می‌کنیم.