مهارت گروه داری(1)
بخش اول: مهارت برگزاری برنامههای جمعی
از آنجا که غالب برنامههای حلقههای تربیتی و همچنین کارکردهای آن به
صورت جمعی میباشد، یکی از مهارتهای بسیار ضروری که مسئولین محترم گروهها
میبایست نسبت به آن آموزش دیده و آموختههای خود را در مقام عمل
بهکارگیری نمایند، مهارت برگزاری برنامههای جمعی میباشد. توجه به این
اقتضائات برنامههای جمعی میتواند از یک طرف در کیفیت برگزاری برنامهها و
از طرف دیگر در نتایج تربیتی برنامه آثار بسیار چشمگیری داشته باشد.
گرچه برخی از این نکات عنوان شده به ظاهر ابتدایی و پیش پا افتاده
میباشند، لکن تأثیرات رعایت نکردن آنان گاهاً غیر قابل جبران خواهد بود.
در یک تقسیمبندی کلی برنامههای جمعی حلقههای تربیتی به دو دستهی
برنامههای کلامی (مانند جلسات قرآن، جلسات معرفتی و بصیرتی) و برنامههای
غیر کلامی (مانند ورزشها، بازدیدها و مسابقات) تقسیم میشوند. هر کدام از
این برنامهها به سه دستهی : 1- قبل از برنامه 2- حین برنامه 3- بعد از
برنامه تقسیم خواهند شد.
البته تذکر این مطلب هم لازم است که کلاس حاضر فقط در مقام بیان
مهارتهای اجرایی برنامههای جمعی و گروهی غیر کلامی بوده و نکات تربیتی
این برنامهها در کلاسهای تربیتی و نکات آموزشی آن در روش کلاسهای آموزشی
بیان خواهد شد. همچنین مهارت برگزاری برنامههای کلامی در روشهای بیان و
سخنوری درج شده است.
نکات قبل از برنامه :
1- هدف دقیق خود را از برپایی برنامه معین نمایید.
2- انگیزه لازم را جهت شرکت در برنامه در اعضای گروه ایجاد نمایید.
3- تمام اقدامات جمعی را به طور دقیق برنامهریزی نمایید.
4- در تعیین نوع برنامههای جمعی سن ، تحصیلات ، وضعیت تربیتی و فرهنگی اعضای گروه را لحاظ نمایید.
5- در برنامهریزی برنامههای جمعی زمینههای رشد و تعالی و یا زمینه شناخت و نظارت بر نقاط ضعف و قوت مخاطبین را فراهم نمایید.
6- برنامههای جمعی را به خوبی اطلاعرسانی نمایید.
7- امکانات برنامه را از قبل مهیا نمایید.
8- علاوه بر برنامهریزی ، برنامه سازی تبلیغاتی را نیز تا قبل از برنامه به اتمام برسانید.
9- شرح وظایف دستاندرکاران برنامهها را به طور دقیق تعیین نمایید.
10- در برنامهریزی برنامههای جمعی ابتکار عمل و نوآوری را از دست ندهید.
نکات حین برنامه :
1- برنامه را در ساعت اعلام شده شروع نمایید.
2- با تمام افراد شرکت کننده رفتاری یکسان داشته باشید.
3- انتظار خود را با توجه به سطح افراد شرکت کننده تنظیم کنید.
4- بیش از حد در اجرای برنامهها دخالت ننمایید. دخالت بیش از حد در
برگزاری مراسم، مانند دستور دادن مداوم و جابجا کردن افراد در صفوف، موجب
ناراحتی و آزردگی افراد شرکتکننده میشود.
5- زمان برگزاری برنامه با نماز جماعت و یا برنامه رسمی مسجد تداخل نداشته باشد.
6- در هنگام شرکت در برنامههای عمومی (از جمله برنامههای مذهبی) نظم و شأن مراسم را حفظ نمایید.
7- هنگام برگزاری برنامههای جمعی غافل از آموزش و تربیت نشوید .
8- بهداشت را در استفاده کردن از مواد غذایی تهیه شده رعایت نمایید.
9- نوع تدارکات را با نوع برنامه ، زمان آن تنظیم کنید.
10- در برنامههای خارج از حیطه عادی پایگاه و مسجد و مخصوصاً برای سنین پایینتر والدین را حتماً در جریان امور قرار دهید.
11- در برنامههای جمعی شأنت بسیج را حفظ نموده و از اعمال خلاف شأن جداً خودداری نمایید.
12- جهت برگزاری برنامههای جمعی قوانین روشن و صریح داشته باشید.
13- برای ایجاد جو صمیمی بر مبنای روابط انسانی و اسلامی تلاش کنید.
14- از تکیه کلامهای اسلامی و انقلابی استفاده نمایید.
15- زمینه را برای تخلیه انرژی افراد شرکت کننده فراهم نمایید. چرا که
انرژیهای آزاد شده در گروه موجب پویایی سرزندگی،تحرک ، سازندگی و تلاش
میشود.
16- خطر را در برگزاری برنامهها به حداقل برسانید.
17- از افرادی در برگزاری برنامههای جمعی استفاده نمایید که دارای خصوصیات ذیل باشند:
• از روحیه نسبتاً خونگرم و اجتماعی برخوردار باشد.
• بردبار و صبور باشد.
• قدرت نظم دهی یا سازماندهی را دارا باشد.
• آشفته و ناراحت و عصبی نشود.
• به کرامت انسان معتقد و به متربیان دید مثبت داشته باشد.
• مهارتهای کار در گروهها را بداند.
18- زمینه تعارض و درگیری افراد را به حداقل برسانید.
19- در صورت نیاز و اقتضاء وضعیت افراد شرکت کننده ، برنامه از پیش تعیین شده را تغییر دهید.
20- از ورود افرادی که شرایط برنامه را ندارند به طور جدی جلوگیری به عمل آورید.
21- با تقسیم کار و مسئولیت بین افراد شرکت کننده ، آنها را در اجرای برنامه دخیل نموده و حس مسئولیت پذیری ایشان را تقویت کنید.
نکات بعد از برنامه :
1- ارزشیابی تربیتی ، آموزشی ، کمی و کیفی
2- پیگیری افراد غائب
3- تداوم برنامهها تا حصول نتیجه کامل
4- یادآوری خاطرات برنامههای موفق قبل