مربی یا متربی؟ کدام محور است؟

گزیده‌ای از مقاله‌ی "نقش متربی در تربیت" نوشته‌ی سید موسی صدر:

نویسنده‌‌ی این مقاله سعی نموده ‌است با بررسی رویکردهای متفکران غربی و هم‌چنین مبانی قرآن عزیز، پاسخ این سوال را استخراج نماید.
پرسش بحث
نقش مربی و متربی (در تربیت) به تناسب زوایای مسئله متفاوت است. در این نوشتار مقصود از تربیت، تزکیه و رشد روحی و اخلاقی است، نه پرورش جسمی، و منظور از متربی گروه جوانان است، یعنی مقطعی که انسان از یک سو نیروی فکری و عقلانی‌اش در حال شکوفایی است، از سوی دیگر نیروها و کشش‌های نفسانی‌اش در حال شدت یافتن و قوت گرفتن است و از جهت سوم در افق نگاهش پرسش‌ها و شبهات و ابهامات فراوانی وجود دارد و از جهت چهارم به خاطر بلوغش، تکلیف و مسئولیت نیز متوجه اوست. در چنین وضعیتی این سؤال مطرح می‌شود که آیا مربی نقش اصلی دارد یا متربی؟

بحران هویت جوانان از کجا ناشی می شود؟

 این روزها بسیاری از متولیان نظام آموزشی یا دست اندر کاران امور جوانان از بحرانی نام می برند که جوانان در مواجهه با اجتماع با آن دست به گریبانند بحران هویت که برخی آنرا ریشه مهمترین انحرافات جوانان می دانند.

روانشناسی اجتماعی بر این نکته تاکید دارد که هنگامی که جامعه و جوان در توقعاتی که از هم دارند دچار عدم اطمینان و تزلزلند فرد دچار رفتارهایی دور از ذات و تربیت اجتماعی اش می شود که در حالت کلی تر به بحران هویت می انجامد.

" تعریف هویت"

در میان تعاریف متنوعی که در باب هویت فرد ذکر شده اظهار نظر " جان گاردنر" از صراحت وجامعیت بیشتری برخوردار است . او می نویسد:" یک فرد جوان باید بیاموزد که بیش از هر چیز خودش باشد ، در جایی که بیشترین ارزش را برای دیگران دارد - دیگرانی که مطمئنا برای او نیز عزیزتر از هر چیز دیگر هستند مراد از اصطلاح " هویت " چنین رابطه متقابلی است که متضمن یکی بودن با خویشتن و در عین حال به نوعی سهیم شدن با زندگی درونی دیگران است."

میزان ارتباط اعضا با کادر مجموعه به چه اندازه باشد و چگونه این ارتباط را کنترل کنیم؟

میزان ارتباط اعضا با کادر مجموعه و کنتل این ارتباط

ارتباط اعضای حلقه با کادر و مجموعه، مسئله‌ای است که به تناسب هر فرد و ویژگی‌های جسمی و روحی و خانوادگی وی متفاوت است؛ به‌عنوان مثال اگر فردی دارای خانواده‌ای است که نسبت به زمان رفت‌وآمد او حسّاسند یا فردی که جذابیّت چهره‌ای زیادی دارد، یا کسی که در درس‌هایش ضعیف است و...، در هریک از این موارد باز نسبت به آن نیروی کادر و اعتمادی که به او وجود دارد، مسئله اشکال مختلفی پیدا می‌کند. اما ما با یک تقسیم‌بندی معروف به این سؤال پاسخ می‌دهیم؛

حساسیت نسبت به ظاهر متربی

گاهی در میان حلقه متربیانی هستند (یا متربیانی برای عضویت در حلقه ها مراجعه می کنند) که به لحاظ ظاهری (نوع پوشش ، آرایش مو و ...) در وضعیت مناسبی نیستند.میزان حساسیت سرگروه نسبت به این امور چقدر باید باشد؟امکان دارد در صورت حساسیت بیش از حد در فعالیت ها شرکت نکنند و از طرفی ممکن باعث سرایت این مورد به باقی متربیان شود.

تغییر ظاهر و لباس افراد از اموراتی است که نیازمند تغییر دیدگاه و فرهنگ اشخاص است و ظاهر تا حد زیادی متأثر از باطن اشخاص است و بی‌توجهی به این امر، آسیب‌هایی چون ریاکاری و نفاق را به دنبال خواهد داشت.
بنابراین، شما باید گام‌به‌گام به سمت برطرف کردن این مشکل بروید و نکاتی را مدّ نظر داشته باشید،‌ از جمله: 

1. او نباید تصوّر کند که ظاهر و پوشش او بزرگ‌ترین معضل است که تمام خوبی‌های او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پس، نباید طوری با او برخورد شود که خود را فردی غیرمذهبی احساس کند چرا که این احساس آغاز حرکت در مسیر انحراف خواهد بود و آن شخص را ناخواسته به سمت بسباری از امور دیگر می‌کشاند. 

2. این فضا فضای برخورد خشن و نظامی نیست و باید با رفاقت و برخورد دوستانه و بدون تحکّم و اجبار، او را متوجّه اشتباه خود سازید. رابطۀ عاطفی هدف‌داری که میان او با مربی یا سرگروه برقرار می‌شود، ابزار خوبی است که متربی را با یک شیب ملایم و آرام‌آرام به سمتی که باید برود، هدایت کنیم.