محتوای این کتاب به دلیل طرح مطالب کاربردی در رابطه با موضوع روان‌شناسی تربیتی منبع بسیار مفیدی برای اولیا و مربیان محسوب می‌شود و مخاطبان می‌توانند با مطالعه آن با روان‌شناسی و شاخه‌های آن، یادگیری و سطوح آن، فرایند یادگیری و اختلالات خاص آن، افت تحصیلی، مبانی روان شناختی، آداب مسجد و مدرسه، شخصیت و استقلال شخصیت و خلاقیت آشنا شوند.

چکیده: کتاب روش‌های تربیت اخلاقی ـ کاربردی، مجموعه‌ای است مشتمل بر مباحث اخلاقی و تربیتی که غالب مضامین آن برگرفته از منبع وحی و کلام و سیره معصومین (ع) است که در جایگاه رفیع تربیت و نجات انسان‌ها از گمراهی و ضلالت مؤثّر است.

مؤلّف با تأکید بر این نکته که انسان موجودی است تربیت‌پذیر و براساس آموزش و عاداتی که در زندگی با آن مواجه می‌شود، شخصیتش شکل می‌گیرد و خداوند، هر موجودی را با هدف خاصی آفریده و در نظام تکوین، غایت هستی انسان را قرب إلی‌الله و مقام خلیفةاللهی مقدّر داشته است، لازمه رسیدن به چنین مرتبه‌ای را ایجاد بستر و زمینه مناسب در وجود انسان می‌داند و معتقد است که زمینه آن هنگامی ایجاد می‌شود که آدمی تحت تربیت قرار گیرد و سجایای اخلاقی وجود او به فعلیت درآید. بنابراین به دلیل اهمیت این مسأله، مؤلّف به تربیت اخلاقی‌ای که اسلام برای انسان‌ها توصیه کرده است نظر دارد و سعی دارد با بیان این مسائل، راه درست را نشان دهد. در بخش اول این اثر، مؤلّف در فصول اول تا سوم به تربیت اخلاقی از نگاه پیشینیان و مکاتب، تربیت اخلاقی از منظر قرآن و روایات و پایه‌های اخلاق می‌پردازد. در بخش دوم نیز در شش فصل به روش‌های سازنده اخلاق، روش‌های بازسازی اخلاق، روش‌های تثبیت اخلاق، روش‌های کمکی در اخلاق، روش‌های جهت‌دهنده اخلاق و روش‌های بازدارنده در اخلاق را مورد بررسی قرار می‌دهد.

تألیف : دکتر غلامعلی افروز

انتشارات : انجمن اولیاء و مربیان

فصل اول: روان شناسی و شاخه های آن

- روان شناسی چیست؟

- شاخه های مختلف روان شناسی

- روان شناسی تربیتی و قلمرو آن

- ارکان اصلی روان شناسی تربیتی

فصل دوم: یادگیری

- قوانین وعوامل مؤثر در یادگیری

- یادگیری چیست؟

- آشنایی با ویژگی های فراگیران

- نگاهی به ویژگی های نوآموزان کلاس اول

- قوانین یادگیری

- قوانین یادگیری براساس نظریه ی گشتالت

- قانون شدت

- قانون تازگی و دوره

- عوامل مؤثر در یادگیری

- بی اشتهایی روانی

- تشویق و تنبیه

فصل سوم: سطوح مختلف یادگیری

- یادگیری از طریق شرطی شدن

- یادگیری از طریق آزمایش و خطا

- یادگیری از طریق بینش یا بصیرت

فصل چهارم: حافظه، یادگیری و فراموشی

- مراحل مختلف حافظه

- اندازه گیری حافظه

- فراموشی و علل آن

- عوامل مؤثر در تقویت حافظه

- چند توصیه برای برخورداری از حافظه ی بهتر

- روش های تقویت کنش های حافظه

فصل پنجم: اختلالات خاص در فرایند یادگیری

- آفازی

- برنامه آموزشی کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری

- متغیرهای آموزش انفرادی

- شناسایی کودکان ناتوان در یادگیری مطالب خاص

- ارزیابی مقدماتی معلم کلاس عادی از امکان حضور دانش آموزان ناتوان در یادگیری

فصل ششم: فرایند یادگیری و امتحان

- امتحان و اضطراب

- هدف های ارزشیابی و امتحان

- روش های کاهش اضطراب در امتحان

- نقش معلم در کاهش اضطراب دانش آموزان

- چگونگی سؤالات امتحان و اضطراب کودکان

- به تلاش کودکان و نوجوانان بها دهیم و نه صرفاً به حاصل کارشان

فصل هفتم: مبانی روان شناختی افت تحصیلی

- افت تحصیلی چیست؟ علل آن کدام است؟

- عوامل مؤثر در افت تحصیلی

فصل هشتم: مبانی روان شناختی آداب مسجد و مدرسه

- عدالت امام و مأموم

فصل نهم: شخصیت

- شخصیت چیست؟

- روش های ارزیابی شخصیت

- عوامل مؤثر در تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان

- رشد جسمی- حرکتی

- رشد عاطفی و تکوین شخصیت کودک

- رشد ذهنی

- رشد اجتماعی

- مدرسه و تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان

- نقش مدرسه در انتقال ارزش ها

- رفتارهای مذهبی چگونه تبلور می یابد؟

- چگونه زمینه ظهور رفتارهای مذهبی را فراهم آوریم؟

- عوامل مؤثر در انتقال ارزش های اسلامی کدام است؟

- جامعه، فرهنگ و تکوین شخصیت کودکان و نوجوانان

- قرآن و تربیت شخصیت اجتماعی انسان

- سلام و تحیت

- گفتار نیکو

- ایجاد پیوندهای اجتماعی و برقراری صلح و سازش میان مؤمنین

- هشیاری های فرهنگی در پاسداری از سلامت و رشد مطلوب شخصیت کودکان و نوجوانان

- مهاجمان فرهنگی کیستند؟

- هدف مهاجمان فرهنگی چیست؟

- مخاطبان اصلی مهاجمان فرهنگی کدامند؟

- رسالت اولیا و مربیان در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

فصل دهم: استقلال شخصیت و خلاقیت

- ویژگی های کودکان و نوجوانان تیزهوش و خلاق

- ویژگی های رفتاری کودکان تیزهوش

- ویژگی های عمومی کودکان و دانش آموزان تیزهوش

- ویژگی های کودکان خلاق

- خلاقیت

- ویژگی های کودکان و دانش آموزان خلاق

- زمینه های شکوفایی خلاقیت ها