خوب شنیدن را تمرین کنیم!

                                             

یک مربی، می تواند با خوب شنیدن و کمتر حرف زدن، به دو دلیل تاثیر کلام خویش را افزایش داده، بر محبوبیت خود بیفزاید؛

اول: آنیکه هرچه انسان کمتر سخن بگوید، از آفات  بد زبانی نظیر: مسخره کردن، دروغ، تهمت، غیبت و… که همگی از بین برنده شخصیت حقیقی انسان باعث بدبینی اجتماع و کم شدن اعتماد دیگران به انسان می شود، دوری نموده است. همانطور که هر سال اداره راهنمایی و رانندگی نتیجه آمار خویش پیروامون خطر سازترین وسیله نقلیه سال را اعلام کرده و به مردم هشدار می دهند، وجود مقدس ائمه معصومین (علیه السلام) نیز در موقعیت های گوناگون و با بیان های متفاوت هشدار داده اند که خطرسازترین و گناه ساز ترین عضو از اعضای بدن انسان زبان اوست.

پیامبر گرامی اسلا(ص) در این باره می فرمایند:

«بیشتری خطا ها و گناهان آدمیزاد در زبان اوست.»

ورود افراد به گروه سنی بالاتر

بسیار دیده شده که تشکل ها و مجموعه های تربیتی که با گروه سنی خاصی ارتباط دارند، پس از عبور افراد از آن گروه سنی، آنها را به حال خود رها کرده و یا حتی اخراج می کنند. این مساله، یا بدلیل برنامه ریزی غلط و قوانین اشتباه جموعه است یا به خاطر این که مربی، اطلاعات و توانایی های خود را افزایش نداده و اکنون قادر به پاسخگویی نیازهای افراد نیست. این در حالی است که پس از تمام شدن هر دوره و ورود افراد به گروه سنی بالاتر ،برای عادت کردن به آن فضا و بیرون آمدن از سرگردانی سنی و پیدا کردن مسیر درست، حتما نیاز به یک مربی، راهنما یا مشاور خوب دارند.

امیر المومنین(س) می فرمایند: «کسی که مشاوری حکیم برای راهنمایی و هدایت نداشته باشد، هلاک می شود.» اخلاق در قرآن: ۱۴۶/۲

اگر یک مربی توانسته در دوره نوجوانی برای فرد مفید واقع شود و با خلق و خوی و عادات و شخصیت و موقعیت او آشناست، می تواند در جوانی و حتی میانسالی نیز برای او بهترین یار و مشاور باشد و در مراحلی همچون انتخاب رشته تحصیلی، برنامه ریزی برای کنکور، انتخاب شغل، ازدواج، حل مشکلات زناشویی، تربیت فرزند و… نیز به او کمک کند.

میزان ارتباط اعضا با کادر مجموعه به چه اندازه باشد و چگونه این ارتباط را کنترل کنیم؟

میزان ارتباط اعضا با کادر مجموعه و کنتل این ارتباط

ارتباط اعضای حلقه با کادر و مجموعه، مسئله‌ای است که به تناسب هر فرد و ویژگی‌های جسمی و روحی و خانوادگی وی متفاوت است؛ به‌عنوان مثال اگر فردی دارای خانواده‌ای است که نسبت به زمان رفت‌وآمد او حسّاسند یا فردی که جذابیّت چهره‌ای زیادی دارد، یا کسی که در درس‌هایش ضعیف است و...، در هریک از این موارد باز نسبت به آن نیروی کادر و اعتمادی که به او وجود دارد، مسئله اشکال مختلفی پیدا می‌کند. اما ما با یک تقسیم‌بندی معروف به این سؤال پاسخ می‌دهیم؛

شیوه های مختلف تبلیغ و هدایت

نوجوانان، ظرفیت نصیحت پذیری محدودی دارند که برای جلوگیری از خستگی روحی آنان و یکنواخت نشدن پندها یا از بین نرفتن وجهه مربی در مقابل آنان، لازم است، شیوه های مختلف تبلیغ و هدایت را به کار گیرد.

امام سجاد(ع) فرموده اند:

«نصیحت زیاد باعث بدبینی و تهمت می شود.» الدره الباهره: ۲۶٫

جذب کردن اولیه یک نوجوان، هرچند دارای ظرافت خاصی است و نیاز به مهارت دارد؛ اما مهم تر، دشوارتر و ظریف تر از آن، مرحله پس از جذب، یعنی تثبیت، رشد و ساخت شخصیت است. برای ارایه مطالب که مهم ترین بخش تربیت است، رعایت چند نکته لازم است:

۱- نوجوان نیاز به کسی دارد که اخساسات او را درک کند؛ نه اینکه او را مجبور به فراموش کردن احساسش نماید. مربی نباید در ارائه مطالب، راه حل ها، پیشنهادات و یا مشاوره دادن به نوجوان، احساسات او را نادیده بگیرد.

اولین برخورد با متربی

یکی از مواردی که می تواند تاثیر زیادی در جذب افراد و صمیمیت برای ادامه ارتباط داشته باشد، اولین دیدار یا برخورد اول است.

گاهی، دیده شده که یک نوجوان، پس از گذشت چند سال از ارتباطش با مربی، هنوز به عنوان یکی از شیرین ترین و به یادماندنی ترین خاطراتش، اولین لحظه آشنایی رت بیان کرده، از آن با شوق زیادی تعریف می کند که این خود، بیانگر اهمیت ملاقات اول و تاثیر آن بر روی نوجوان است.

به دلیل عدم ارتباط قبلی و نداشتن اطلاعات کافی از شخصیت، عادت ها و نکات مورد علاقه یا حتی کیفیت فردی نوجوان در برخورد اول، برای جذب  و ایجاد صمیمیت، رعایت امور اولیه ای همچون موارد زیر الزامی است:

حساسیت نسبت به ظاهر متربی

گاهی در میان حلقه متربیانی هستند (یا متربیانی برای عضویت در حلقه ها مراجعه می کنند) که به لحاظ ظاهری (نوع پوشش ، آرایش مو و ...) در وضعیت مناسبی نیستند.میزان حساسیت سرگروه نسبت به این امور چقدر باید باشد؟امکان دارد در صورت حساسیت بیش از حد در فعالیت ها شرکت نکنند و از طرفی ممکن باعث سرایت این مورد به باقی متربیان شود.

تغییر ظاهر و لباس افراد از اموراتی است که نیازمند تغییر دیدگاه و فرهنگ اشخاص است و ظاهر تا حد زیادی متأثر از باطن اشخاص است و بی‌توجهی به این امر، آسیب‌هایی چون ریاکاری و نفاق را به دنبال خواهد داشت.
بنابراین، شما باید گام‌به‌گام به سمت برطرف کردن این مشکل بروید و نکاتی را مدّ نظر داشته باشید،‌ از جمله: 

1. او نباید تصوّر کند که ظاهر و پوشش او بزرگ‌ترین معضل است که تمام خوبی‌های او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پس، نباید طوری با او برخورد شود که خود را فردی غیرمذهبی احساس کند چرا که این احساس آغاز حرکت در مسیر انحراف خواهد بود و آن شخص را ناخواسته به سمت بسباری از امور دیگر می‌کشاند. 

2. این فضا فضای برخورد خشن و نظامی نیست و باید با رفاقت و برخورد دوستانه و بدون تحکّم و اجبار، او را متوجّه اشتباه خود سازید. رابطۀ عاطفی هدف‌داری که میان او با مربی یا سرگروه برقرار می‌شود، ابزار خوبی است که متربی را با یک شیب ملایم و آرام‌آرام به سمتی که باید برود، هدایت کنیم. 

عذرخواهی ؛ وقتی متربی دچار اشتباه می شود ...

وقتی متربی دچار اشتباه می شود آنها را تشویق کنید که به رفتار خود بیندیشند و در صورتی که اشتباه کرده بودند، به خطای خود پی ببرند ولی مجبورشان نکنید که از شما عذر خواهی کنند. عذر خواهی بر اثر فشار بی ارزش است زیرا از پشیمان شدن ناشی نشده است. پشیمان شدن از یک رفتار نادرست، بر عذرخواهی برتری دارد.

نکات کلیدی در مورد عذرخواهی

** متربی باید بیاموزند که تنها عذرخواهی کردن به خاطر رفتار ناشایست کافی نیست . بلکه باید رفتار ناشایست خود را نیز اصلاح کنند.

** متربی باید بیاموزند که عذر خواهی معمولی ، مثلا هنگامی که بطور نا خواسته به کسی برخورد می کنند با آن نوع عذر خواهی که نشانه تصمیم آنها در تغییر رفتاری ناپسند است، تفاوت دارد. درک کردن این تفاوت به زمان نیاز دارد.

** عذر خواهی کردن کافی نیست. مربی باید درباره این که چه اتفاقی افتاده است با متربی حرف بزند. صحبت کردن،از تنش های احتمالی در آینده جلوگیری می کند و نتایجی سودمند به ارمغان می آورد.
 
** عذرخواهی متربی را که نشانه حسن نیت اوست بپذیرید. وبا خشونت از او نپرسید چرا این کار را کردی؟ یا چطور توانستی این کار را بکنی؟ چون اغلب نمی توانند علت رفتار خود را بیان کنند .ولی توانایی خودداری از آن را دارند.