مهارت گروه داری(2)

بخش دوم : مهارت سخنوری در حلقه‌های تربیتی
«بیان مطالب به صورت کلامی»، یکی از مهم‌ترین شیوه‌های رساندن پیام و تربیت دیگران در کار فرهنگی و آموزشی است. سرگروه یا مربی که نتواند آموخته‌ها، اندوخته‌ها و اندیشه‌های خود را به صورت مطلوب، به دیگران منتقل کند، آن دانسته و اندوخته، بی ثمر می‌ماند.
کلام، بر دیگران تأثیر می‌گذارد. اگر سخن سرگروه یا مربی ، از ویژگی‌های فنّی و مهارت‌های لازم که در «فنّ خطابه» مطرح است، برخوردار باشد، تأثیر سخن را چند برابر می‌کند، هر کس بتواند سخن خویش را به طور مؤثّر و نافذ، در دل و جان مخاطبان بیشتری بنشاند، موفق‌تر است.
در حدیثی، از علی علیه السلام نقل است که:
«احسَنُ الْکَلامِ ما زانَهُ حُسْنُ النِّظامِ وَفَهِمَهُ الخاصُّ والعامُّ؛بهترین سخن آن است که نظام نیکو آن را آراسته باشد و خواص و عامه مردم آن را بفهمند.»شناخت این «حسن نظام»، چیزی است که در علم بلاغت و فن خطابه روشن می‌گردد.
از این رو، آنچه در این بخش از نظر شما می‌گذرد، نکاتی است که هم به شیوه‌های ایراد سخن در حلقه‌های تربیتی مربوط می‌شود، هم به کیفیّت تنظیم مطلب و هم تمرین‌های عملی و کسب مهارت‌های تجربی؛ به علاوه، از آن جا که معیار فهم و دانش هر کس از روی سخن و کیفیّت بیان او ارزیابی می‌شود، سزاوار است که «آداب سخن گفتنِ» نیک و شایسته را بیاموزیم. به قول سعدی:
تا مرد سخن نگفته باشد     عیب و هنرش نهفته باشد
و این ترجمه‌ی کلام علوی علیه السلام است که:«المرءُ مخبوءٌ تحتَ لِسانِه»
مولوی هم به همین نکته اشاره می‌کند:
آدمی مخفی است در زیر زبان     این زبان، پرده است بر درگاه جان
چون که بادی پرده را در هم کشید     سرّ صحن خانه شد بر ما پدید
کاندر آن خانه، گهر یا گندم است     گنج زر، یا جمله مار و کژدم است
یا بر آن گنج است و ماری بر کران     زان که نبود گنجِ زر بی پاسبان